Armut Türleri
Armudun Tanımı: Armut gülgiller ailesinin Maloideae alt grubundan sınıflanır. Pyrus türü bir ağacın, nitelikli bitki türleriyle, meyveleri yenen türün ortak adıdır.
Armudun Tarihi
“Odisa” Armut Allah'ın İnsanlara armağanıdır demiştir. Milattan 1000 yıl kadar önce Yunanistan'da armut yetiştirildiği bilinir.
Milattan önce 360 -286 yıllarında “Theophrastus” armut üzerine verdiği bilgiler bugün ki bilgilerden geri sayılmaz.
Armudun Sistematik ve Genolojisi
Armutlar Rosales grubunun Rosaceae ailesinden, Pomoideae alt familyası Pirus türüne girer. Bu tür içinde 13 cins önemlidir. Bu 13 tür kökeninin, Doğu (Oriental) ve Batı (Occidental) oluşumunda iki büyük grup içeine toplanabilir. Doğu armutlarında asıl köken alanı olarak; Çin, Mançurya, Kore ve Sibirya bulunur.
Doğu (Oriental) Armut Çeşitleri; Pirus Serotina Rehder, Pirus Ussirensiensis Maximovicz ve benzeri.
Batı Armut Çeşitleri: bu grup, dünyanın değişik yerlerinde üretilen ve içinde önemli kültür çeşitliliğini toplayan armut grubudur.
Pirus communis L.; Ortadoğu Avrupa'dan, Anadolu, Kafkasya ve Türkistan'a kadar giden geniş bir bölgeye yayılmıştır. Kültür armut çeşidinin meydana gelmesinde en önemli rolü bu cinse aittir.
Pirus elagrifolia: Ahlatın ana toprağı Anadolu'dur. Yayılım alanı, buradan Transkafkaslardan Kırıma kadar uzanır.
Arit iklimine uymuş ve Türkiye'nin birçok bölgesinde yetiştirilmektedir.
Kafkasya Gen Merkezi: bu gen merkezi P. Cummunis L. Birçok kültür çeşidinin, doğrudan meydana gelişiminde etkili olduğu; bu cinsin ssp. Piraster ve ssp. Nivalis ile ve yine her iki alt cinsin ssp. Salvifolia ile doğal olarak hibritlenmesi sonucu birçok çeşit daha üretilmiştir.
Türkistan Gen Merkezi: Pirus communis L. Bu merkezde soğuklara dayanıklı Doğu armutlarından P. Ussuriensis ve P. Serotina ile melezlenerek çok çeşitli türler meydana gelmiştir.
Çin Gen Merkezi: bu merkezde üretilen P. Serotina ve S. Ussuriensis Doğu kültür türlerinin meydana gelmesinde önemli bir etken olmuştur.
Armutların Pomolojik Bakımdan Sınıflandırılması
Dünyadaki toplam armut tür sayısının 5000'den fazla olduğu, Türkiye'deki tür sayısının 640 dolayında olduğu düşünülmektedir. Bu kadar zengin türe sahip olan armut çeşitleri, Diel – Lucas pomolojik sisteminde 15 grupta toplanmıştır.
Armut Türleri; Türkiye'de Yetişen Bazı Cinsler- Dalkıran armudu
- Yağ armudu
- Mustabey armudu
- Akça armudu
- Bal armudu
- Tokat armudu
- Destebasan
Dünyada Yetişen Bazı Armut Türleri- Badem yapraklı armut (Pyrus anygdaliev)
- Pyrus anatolica
- Pyrus austriaca
- Pyrus balansae
- Huş yapraklı armudu (Pyrus betulifolia)
- Pyrus boissieriana
- Pyrus bourgaeana
- Beyaz armut (Pyrus × bretschneideri)
- Pyrus bulgarica
- Pyrus calleryana
- Pyrus × canescens
- Pyrus caucasica
- Avrupa armudu (Pyrus communis)
- Pyrus × complexa
- Pyrus cordata
- Cezayir armudu (Pyrus cossonii)
- Pyrus dimorphophylla
- Ahlat armudu (Pyrus elaeagrifolia)
- Pyrus fauriei
- Pyrus gharbiana
- Pyrus glabra
- Pyrus hakkiarica
- Pyrus hondoensis
- Pyrus × hopeiensis
- Pyrus kawakamii
- Pyrus koehnei
- Pyrus korshinskyi
- Pyrus lindleyi
- Pyrus × lecontei
- Pyrus mamorensis
- Kar armut'u (Pyrus × nivalis)
- Pyrus oxyprion
- Afgan armudu (Pyrus pashia)
- Pyrus persica
- Pyrus × phaeocarpa
- Pyrus pseudopashia
- Pyrus pyraster
- Pyrus pyrifolia
- Pyrus regelii
- Pyrus sachokiana
- Söğüt yapraklı armut (Pyrus salicifolia)
- Pyrus salvifolia
- Pyrus serikensis
- Pyrus × serrulata
- Pyrus × sinkiangensis
- Pyrus syriaca
- Pyrus taiwanensis
- Pyrus turcomanica
- Pyrus ussuriensis
- Pyrus xerophila
- Pyrus × uyematsuana
- Pyrus yaltirikii
Yukarıda yazılı Armut Türlerinin, kendine özgü, yetişme tarzı, tadı, dölleyicileri ile iklim şartları içinde benzer ve farklı tarafları bulunmaktadır.
19.01.2024 15:05:32
Armut Türleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
