Armut Budama, Armut yetiştiriciliğinde bol ve kaliteli ürünler elde etmek için toprak gübreleme, işleme ve sulama gibi alınması gereken tedbirlerin yanı sıra bir de her sene budamanın da yapılması gereklidir.
Budama yapılmayan ağaçlarda;
- Kısa zaman içinde verim iyice düşer.
- Taç düzensiz bir şekilde gelişir.
- Kalitesiz ve küçük meyveler oluşur.
- Periyodisite yani (Ürün bir sene var bir sene yok) görülür.
- Aşırı verimden dolayı dallar kırılır.
- Çok fazla dallanma sonucunda iç bölgedeki dallar ışık almaz.
Bu sebeplerden dolayı budama işlemi meyvecilik alanında karlılık miktarını artırmak için yapılması gerekli olan en önemli bakımlardan birisidir. Meyve ağaçlarında budama işlemi uç alma ile dalların açılarının genişletilmesi ya da daraltılması, dal kesme, dal seyretme ve dal eğme gibi işlemlere denir. Yapılan bu işlemler genelde şu amaçlar için yapılmaktadır.
- Dal sarkma ve dal kırılmalarını azaltmak.
- Fidan dikim sırasında gövde ile kök arasındaki dengeyi sağlayabilmek.
- Bir yıl var bir yıl yok (Periyodisite) etkisini azaltmak.
- Ağaçlara istenilen biçimi vermek.
- Meyve seyreltme ve dal çıkarma yapmak
- İyi bir taçlandırma ile ağaç tacının iç bölgelerininde havalanmasını ve ışıklanmasını sağlayarak bu bölgelerden de meyve elde etmek.
- Şekli oluşturulan ve verime yatmış ağaçlarda verilen şekli korumak.
- Sürgün oluşumu ve ağaçlarda meyve verimini dengelemek.
Budama Ne Zaman Yapılmalıdır?
Armut budama işlemi genellikle kışın dinlenme döneminde havaların aşırı soğuk olmadığı zamanlar da yapılmaktadır. Akdeniz ile ege bölgeleri gibi kışın oldukça soğuk olmadığı bölgelerde sonbahar ayında ağaçlar yapraklarını döktükten sonra budama işlemine başlanır. Kış ayının sonunda ağaçlar uyanıncaya dek budama işlemi devam eder. Armut ağaçlarında budama işlemi kaliteli çiçek açmasını ve meyve alınımını etkilemektedir. Genç yaşta olan armut ağaçları taçsız düz bir fidan halinde iken dikilmektedir. İlk seneler gövdeden çıkan yan dallar ellenmez. Yalnızca kök boğazında çıkan sürgünler temizlenmektedir. Armut ağaçlarının alçak boyları ile kısa dalları olması daha erken ve daha bol meyve verimini sağlamaktadır. Gençleştirme budaması armut ağaçlarında tekrardan kuvvetle sürgünler oluşturmasına yeni bir taç elde etmek için yapılmaktadır. Böylece ağaçta verim tekrardan arttığından dolayı meyvelerinde kaliteleri artmış olur. Yaşlanan ve artık ölmeye yüz tutmuş armut ağaçlarında ise gençleştirme budaması yapılmamaktadır. Gençleştirme armut ağacının budama işlemine karşı dayanma derecesini de göz önünde bulundurmaktadır. Gençleştirme budamasında yapılması gereken ilk şey kurumuş olan, sıklaşan ve birbirlerine geçen dalları kesmektir. Geri kalan dallarda kısaltma budaması yapılır. Ağacın taç kısmı küçültülerek ve tekrardan kuvvetli sürgünlerin oluşması sağlanır. Bazı ağaçlarda ise budama işleminin yapılması çift katlı bir taç oluşmasını sağlar. Bu tür ağaçlarda üst taç atıldıktan sonra zayıflayan alt taç dallarında da kısa budama işlemi yapılarak ağaçta daha kuvvetli ve dengeli bir taç meydana getirilmektedir. Düzgün bir taç budama işlemi yapıldıktan sonra sulama, gübreleme ve iyi bir toprak işlemesi ile yeterli oranda armut dal ve dalcıklarının meydana gelmesinde yardımcı olmaktadır.
